สูญสิ้นความเป็นคน

    "ผมผ่านชีวิตอันมากด้วยความอัปยศ..." เพียงประโยคขึ้นต้นของบันทึกฉบับแรกก็สร้างแรงดึงดูดมหาศาล ให้ข้าพเจ้าสนใจใคร่รู้ว่าเจ้าของบันทึกมีเส้นทางชีวิตเป็นมาเช่นไร ถึงได้ยอมเปิดเปลือยบาดแผลและรอยมืดหม่นในอดีต ร้อยเรียงเป็นตัวอักษรให้ปรากฏแก่สายตาคน ซ้ำยังรวบสรุปชีวิตของตนด้วยถ้อยคำบาดลึกเช่นนี้

    "สูญสิ้นความเป็นคน" คือบันทึกเรื่องราวในชีวิตของชายที่ชื่อ "โอบะ โยโซ" ถูกนำมาตีพิมพ์โดยนักเขียนนิยายคนหนึ่ง ซึ่งบังเอิญได้รับสมุดบันทึกของโยโซมาสามเล่ม จากคนที่เคยรู้จักกับโยโซมาก่อน โดยไม่ผ่านการตัดต่อหรือปรุงแต่งเพิ่มเติมแต่อย่างใด เนื้อหาในแต่ละเล่มจะแบ่งออกตามช่วงชีวิตในสามช่วงเวลาของโยโซ คือ วัยเด็ก วัยรุ่น และวัยผู้ใหญ่ จากชีวิตสุขสบายในครอบครัวใหญ่ บิดาเป็นนักการเมืองท้องถิ่น ต่อมาเป็นนักศึกษามหาวิทยาลัยใช้ชีวิตเสเพลจนเสียการเรียน สุดท้ายตกอับหมดสภาพ...

- บันทึกฉบับที่หนึ่ง
- บันทึกฉบับที่สอง
- บันทึกฉบับที่สาม
- บทส่งท้าย

ผู้ประพันธ์ได้จากไปแล้ว แต่ผลงานยังอยู่ และยืนอยู่ได้ด้วยความทระนงในโลกวรรณกรรม ดังนั้น สูญสิ้นความเป็นคน จึงมิใช่ "หนังสือแห่งความตาย" ที่เมื่อใครได้อ่านแล้วเหมือนได้ดื่มยาพิษที่พร้อมจะตายตกตามไป แต่คือยาขมที่ปลุกให้เราตื่นตระหนักต่างหาก
    -- อุทิศ เหมะมูล --